Quy trình lắp đặt điện nhà xưởng đúng chuẩn, an toàn

Lắp đặt điện nhà xưởng là một hạng mục quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất sản xuất và an toàn vận hành. Việc thi công hệ thống điện công nghiệp không chỉ đòi hỏi kiến thức kỹ thuật mà còn cần tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn về an toàn, thiết kế, vận hành. Hãy cùng BMB Steel tìm hiểu rõ các yêu cầu, tiêu chuẩn và quy trình lắp đặt hệ thống điện nhà xưởng một cách bài bản, giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sử dụng điện lâu dài.

1. Hệ thống điện nhà xưởng là gì?

Hệ thống điện nhà xưởng hay còn gọi là hệ thống điện công nghiệp là mạng lưới truyền tải và phân phối điện năng nhằm cung cấp nguồn điện ổn định cho các máy móc, thiết bị phục vụ quá trình sản xuất, vận hành trong nhà xưởng. 

Lắp đặt điện nhà xưởng được xem là một trong những hạng mục quan trọng nhất trong quá trình xây dựng và vận hành nhà máy. Không chỉ đơn thuần là cung cấp điện, hệ thống này còn ảnh hưởng đến hiệu suất sản xuất và môi trường làm việc an toàn cho người lao động. 

2. Tiêu chuẩn và yêu cầu lắp đặt điện nhà xưởng

Yêu cầu chung về an toàn kỹ thuật điện

• Tất cả hệ thống dây dẫn phải đảm bảo đạt chuẩn cách điện, tiết diện phù hợp với dòng tải.
• Các thiết bị bảo vệ như cầu chì, aptomat, hệ thống tiếp địa cần được kiểm tra, bảo dưỡng thường xuyên để phát hiện và xử lý sự cố kịp thời.
• Hệ thống cần có biện pháp bảo vệ chống điện giật, quá nhiệt, quá tải và các sự cố ngắn mạch khác nhằm bảo vệ con người và tài sản trong nhà xưởng.

Tiêu chuẩn thiết kế bản vẽ điện nhà xưởng

• Bản vẽ cần sử dụng đúng ký hiệu chuyên ngành, đúng tỷ lệ thực tế, trình bày khoa học.
• Tuân thủ các tiêu chuẩn thiết kế hiện hành, cùng các quy định liên quan đến lối thoát hiểm, chiếu sáng khẩn cấp, hệ thống phòng cháy chữa cháy.
• Cần xác định đúng nhu cầu tiêu thụ điện của từng khu vực, từng loại thiết bị để tránh tình trạng quá tải, sụt áp, chập cháy.
• Thiết kế phải hướng đến việc sử dụng điện hiệu quả, giảm tổn hao, chi phí tiêu thụ, đồng thời tận dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng.
• Hệ thống điện cần được thiết kế với khả năng mở rộng trong tương lai, cho phép lắp đặt thêm thiết bị, máy móc mới mà không gây ảnh hưởng đến hệ thống đang hoạt động.

3. Thành phần của hệ thống điện nhà xưởng

Hệ thống thang máng cáp

Hệ thống thang máng cáp được ví như “xương sống” của hệ thống điện trong nhà xưởng, đảm nhiệm vai trò định tuyến, bảo vệ toàn bộ dây dẫn, cáp điện. Các loại thang máng cáp phổ biến:

• Thang cáp (Cable ladder): Thiết kế dạng mở, phù hợp cho các đoạn đi cáp lớn, có khả năng tản nhiệt tốt và dễ dàng kiểm tra, bảo trì.
• Máng cáp (Cable tray): Dùng cho hệ thống cáp nhỏ hoặc nơi cần bảo vệ nhiều hơn. Có thể là dạng kín hoặc đục lỗ tùy vào yêu cầu sử dụng.
• Ống luồn cáp (Conduit): Thường được sử dụng trong hệ thống âm tường hoặc những khu vực cần độ bảo vệ cao.

Hệ thống cáp nguồn tổng

Đây là phần chịu trách nhiệm chính trong việc truyền tải điện năng từ nguồn cấp chính (máy biến áp hoặc lưới điện) đến các tủ điện phân phối, từ đó cung cấp điện cho toàn bộ thiết bị, máy móc trong nhà xưởng. 

Hệ thống điện nhẹ

Hệ thống điện nhẹ bao gồm những thiết bị tiêu thụ ít năng lượng nhưng đóng vai trò không thể thiếu trong hoạt động của nhà xưởng trong việc vận hành, kiểm soát, đảm bảo an toàn lao động, như là: hệ thống chiếu sáng, hệ thống điều khiển cửa tự động camera quan sát, hệ thống báo động, báo cháy, các thiết bị như máy tính, máy in, hệ thống mạng,...

Tủ điện

Tủ điện là trung tâm điều phối và điều khiển của toàn bộ hệ thống điện nhà xưởng. Tại đây, các nguồn điện được phân phối và kiểm soát, đồng thời được trang bị các thiết bị bảo vệ để phòng ngừa rủi ro như quá tải, chập cháy, ngắn mạch. Các loại tủ điện chính trong nhà xưởng:

• Tủ điện phân phối: Dùng để phân chia và điều phối điện từ nguồn chính đến từng khu vực sản xuất cụ thể.
• Tủ điện điều khiển: Quản lý vận hành các máy móc, thiết bị sản xuất thông qua các bảng điều khiển, rơ le và hệ thống tự động hóa.
• Tủ điện an toàn: Tích hợp các thiết bị bảo vệ như cầu dao, aptomat, bộ ngắt mạch, giúp ngắt dòng điện khi xảy ra sự cố.

4. Cơ cấu phân phối hệ thống điện nhà xưởng

Hệ thống điện trong nhà xưởng được tổ chức theo cấu trúc phân cấp nhằm đảm bảo việc cung cấp điện được thực hiện an toàn, liên tục và phù hợp với từng nhóm thiết bị sử dụng.

Điện áp cao áp

• Nguồn điện cao áp thường được cấp trực tiếp từ lưới điện quốc gia hoặc từ trạm biến áp phụ gần khu vực nhà xưởng. 
• Điện áp cao áp có chức năng cấp điện cho trạm biến áp tổng của nhà xưởng để thực hiện quá trình hạ thế xuống các cấp điện áp thấp hơn.
• Do điện áp cao có nguy cơ gây nguy hiểm lớn, hệ thống này phải được thiết kế với nhiều lớp bảo vệ và chỉ được thi công, vận hành bởi đội ngũ kỹ thuật viên có chuyên môn cao, được cấp phép.

Điện áp trung áp

• Điện trung áp được tạo ra từ quá trình hạ thế điện cao áp tại trạm biến áp tổng của nhà xưởng.
• Đây là cấp điện trung gian, có nhiệm vụ đưa điện năng đến các tủ điện phân phối trung áp để từ đó phân phối xuống cấp hạ áp.
• Hệ thống trung áp vẫn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn nếu không được thiết kế và thi công đúng chuẩn. Việc vận hành hệ thống này cũng đòi hỏi kỹ thuật viên phải có chứng chỉ và kinh nghiệm chuyên môn.

Điện áp hạ áp

• Hạ áp là cấp điện cuối cùng trong chuỗi phân phối điện, được hạ thế từ tủ điện MSB để cấp điện trực tiếp cho các thiết bị tiêu thụ điện trong nhà xưởng như máy móc sản xuất, thiết bị công nghiệp, hệ thống chiếu sáng, điều hòa không khí, hệ thống quạt thông gió,...
• Hệ thống hạ áp cần được tính toán chi tiết theo từng khu vực sử dụng để đảm bảo cấp điện đúng công suất, hạn chế sụt áp và tránh tình trạng quá tải.

5. Tiêu chí khi chọn thiết bị, linh kiện lắp đặt điện nhà xưởng

Việc lựa chọn thiết bị và linh kiện điện phù hợp ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành và độ an toàn, độ bền lâu dài của hệ thống điện trong nhà xưởng, nhà kho. Dưới đây là những tiêu chí quan trọng cần cân nhắc khi lựa chọn:

Phù hợp với nhu cầu sử dụng điện

Trước khi lựa chọn thiết bị, cần xác định rõ tổng công suất tiêu thụ điện của toàn bộ nhà xưởng. Việc này giúp lựa chọn thiết bị có công suất phù hợp, tránh tình trạng quá tải hoặc dư thừa công suất gây lãng phí, đảm bảo hệ thống vận hành ổn định, đáp ứng tốt nhu cầu sản xuất liên tục và không bị gián đoạn.

Đáp ứng điều kiện môi trường

Môi trường trong nhà xưởng thường có nhiều yếu tố tác động như độ ẩm cao, bụi bẩn, nhiệt độ, hóa chất. Ưu tiên thiết bị có khả năng chống nước, chống bụi, đạt chuẩn IP phù hợp. Với môi trường hóa chất hoặc khu vực dễ cháy nổ, cần sử dụng thiết bị chống ăn mòn,  chống cháy nổ theo tiêu chuẩn an toàn ngành.

Tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật

Lựa chọn sản phẩm được chứng nhận đạt tiêu chuẩn kỹ thuật trong nước và quốc tế. Ưu tiên thiết bị tiết kiệm điện năng, có chứng nhận dán nhãn năng lượng, góp phần giảm chi phí vận hành lâu dài.

Lựa chọn thương hiệu uy tín

Sản phẩm chính hãng có chế độ bảo hành rõ ràng, dễ dàng thay thế, sửa chữa khi có sự cố. Nên chọn thương hiệu có dịch vụ hậu mãi tốt, đội ngũ kỹ thuật hỗ trợ nhanh chóng khi cần thiết.

6. Quy trình lắp đặt hệ thống điện nhà xưởng chi tiết

Giai đoạn 1: Chuẩn bị lắp đặt điện trong xây dựng nhà xưởng

• Tính toán nhu cầu điện năng: Xác định tổng công suất tiêu thụ của toàn bộ nhà xưởng, từ đó phân chia tải trọng cho từng khu vực, máy móc và thiết bị.
• Khảo sát địa điểm và lập bản vẽ thiết kế: Dựa trên hiện trạng mặt bằng và nhu cầu sử dụng, triển khai bản vẽ kỹ thuật thể hiện rõ vị trí, kích thước, sơ đồ dây dẫn, tủ điện,...
• Lựa chọn nhà thầu thi công: Ưu tiên các đơn vị thi công có kinh nghiệm, uy tín trong lĩnh vực điện công nghiệp, đảm bảo đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và an toàn.
• Tính toán chi phí và lập kế hoạch: Lập dự toán chi tiết cho toàn bộ hệ thống điện và lên kế hoạch triển khai cụ thể cho từng hạng mục thi công, đồng bộ với tiến độ xây dựng chung của nhà xưởng.
• Chọn vật tư, thiết bị: Lựa chọn thiết bị điện đạt chuẩn, có nguồn gốc rõ ràng và chứng nhận chất lượng, phù hợp với điều kiện môi trường hoạt động của nhà xưởng.
• Xin cấp phép thi công: Thực hiện thủ tục pháp lý xin phép thi công hệ thống điện từ cơ quan chức năng.
• Báo cáo tiến độ: Trong quá trình thi công, cần định kỳ báo cáo tiến độ cho cơ quan quản lý theo quy định pháp luật.

Giai đoạn 2: Lắp đặt hệ thống điện nhà xưởng

• Lắp đặt hệ thống dây dẫn:  Lắp đặt cáp nguồn từ trạm biến áp đến máy cắt chống quá tải (MCCB), sau đó dẫn vào tủ điện tổng (MSB) để phân phối điện cho toàn bộ hệ thống. Cáp có thể đi ngầm, đi nổi hoặc đi trên giá đỡ tùy theo điều kiện thực tế. Sau đó, phân phối dây dẫn từ tủ tổng đến các tủ điện phân phối, rồi đến các thiết bị tiêu thụ như ổ cắm, đèn chiếu sáng, công tắc, máy móc…

• Lắp đặt tủ điện: Tủ điện tổng (MSB) được lắp tại vị trí đầu vào nguồn điện. Tủ điện phân phối được bố trí tại các khu vực chức năng riêng biệt. Bên trong tủ điện lắp đặt các thiết bị điều khiển và bảo vệ như aptomat, cầu dao, rơ-le, thiết bị đóng cắt,…
• Lắp đặt thiết bị điện: Thi công lắp đặt ổ cắm, công tắc theo bản vẽ, hệ thống chiếu sáng phù hợp với từng khu vực, thiết bị phụ trợ như quạt hút, điều hòa, máy bơm, motor,...
• Thi công thang máng cáp: Lắp đặt thang máng cáp để định tuyến và cố định một phần hoặc toàn bộ hệ thống dây cáp điện.
• Kiểm tra an toàn: Kiểm tra toàn bộ hệ thống điện trước khi vận hành thử: độ cách điện, khả năng chịu tải, phát hiện các sự cố như rò rỉ, chập cháy.

Giai đoạn 3: Nghiệm thu và bàn giao

• Kiểm tra theo tiêu chuẩn kỹ thuật: Toàn bộ hệ thống được kiểm tra lại lần cuối theo quy trình và tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành.
• Lập biên bản nghiệm thu: Thể hiện rõ các hạng mục đã hoàn thành, mức độ đạt chuẩn và cam kết chất lượng từ phía nhà thầu.
• Bàn giao cho chủ đầu tư: Giao lại toàn bộ hệ thống điện, kèm theo tài liệu kỹ thuật và hồ sơ bảo trì. Nhà thầu có trách nhiệm hướng dẫn chủ đầu tư sử dụng hệ thống điện.

7. Lưu ý khi lắp đặt hệ thống điện nhà xưởng

Trước khi thi công:

• Lập kế hoạch chi tiết về tiến độ, nhân lực, vật tư cho từng hạng mục thi công.
• Dọn dẹp mặt bằng, đảm bảo sạch sẽ, bằng phẳng, thuận tiện cho thi công.
• Kiểm tra hệ thống điện cũ (nếu có) để xử lý các hư hỏng trước khi lắp đặt mới.

Trong quá trình thi công:

• Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn điện. Đảm bảo an toàn lao động trong toàn bộ quá trình thực hiện.
• Lắp đặt thiết bị theo đúng kỹ thuật, kiểm tra kỹ các mối nối điện để tránh rò rỉ, chập cháy.
• Sử dụng thiết bị, vật tư đạt chất lượng cao, dây dẫn có lớp cách điện tốt, phù hợp môi trường nhà xưởng.
• Thi công hệ thống chống sét, báo cháy nhằm đảm bảo an toàn cho toàn bộ công trình.
• Giữ gìn vệ sinh khu vực thi công, thu dọn vật tư sau khi sử dụng.

Sau khi thi công:

• Kiểm tra toàn bộ hệ thống điện, đảm bảo vận hành ổn định và an toàn.
• Lập biên bản nghiệm thu theo đúng quy định.
• Bàn giao cho chủ đầu tư, hướng dẫn sử dụng và bảo dưỡng hệ thống đúng cách.

Việc lắp đặt điện nhà xưởng không chỉ dừng lại ở việc thi công hệ thống điện đơn thuần mà còn là quá trình tổng hợp giữa thiết kế kỹ thuật, lựa chọn thiết bị phù hợp, tuân thủ an toàn và kiểm soát chất lượng. Một hệ thống điện được đầu tư bài bản sẽ đảm bảo hoạt động ổn định, giảm thiểu rủi ro sự cố, đồng thời tối ưu hóa hiệu suất sản xuất và chi phí vận hành. Để đạt được điều đó, doanh nghiệp nên lựa chọn đơn vị thi công uy tín, giàu kinh nghiệm và luôn cập nhật các tiêu chuẩn kỹ thuật mới nhất trong ngành điện công nghiệp. Nếu bạn đang chuẩn bị triển khai dự án nhà xưởng, nhà máy kết cấu thép, BMB Steel sẵn sàng đồng hành và tư vấn giải pháp phù hợp, hiệu quả ngay từ hôm nay.